Dijital okuryazarlık Nedir ?
Bilgisayarlar, akıllı telefonlar, tabletler ve internet gibi dijital teknolojilerle etkileşim, günümüzde dijital okuryazarlık kavramı altında değerlendirilir. Dijital okuryazarlık, bireylerin dijital dünyada bilgiye erişimini, bu bilgileri eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirip doğruyu ayırt etmelerini, ayrıca güvenli iletişim becerileri geliştirmelerini içerir.Teknolojinin hızlı evrimiyle birlikte, dijital okuryazarlık giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Dijital teknolojilerle etkileşim kurma yeteneği, bireylerin sosyal ilişkilerinden iş hayatlarına kadar pek çok alanda başarılı ve yaratıcı olmalarına yardımcı olur. Bu beceriler, günümüzün hızla değişen dijital ortamında bireylerin adapte olmasını ve bilgiye erişimini etkili bir şekilde yönetmelerini sağlar.(haliç edu)
Dijital okuryazarlık neden önemlidir?
Günümüzde dijital platformlar, günlük yaşamın sürdürülmesi, iş ve sosyal etkileşimin kolaylaştırılması gibi pek çok alanda önemli araçlar haline gelmiştir. Hayatın her alanında dijital teknolojilere uyum sağlamak ve onlardan en iyi şekilde faydalanmak, dijital okuryazarlık becerileriyle mümkün olmaktadır. Dijital okuryazarlık;
- Bilgiye erişimi kolaylaştırır,
- İletişim süreçlerini hızlandırır ve kolaylaştırır,
- Mesleki gelişime katkı sağlar,
- Çevrimiçi güvenliği sağlar,
- Yaratıcılığı teşvik eder.
Bu nedenlerle, dijital okuryazarlık tüm yaş grupları için önemlidir.(haliç edu)
Dijital okuryazar olarak içerik bulma ve tüketme
Dijital okuryazarlık yolunda ilerleyen bireyler artık online içeriklerle ilgili önemli sorular sormaktadır: “Bu mesajı kim ve niçin yazdı? Mesaj nerede dağıtılıyor ve dikkat çekmek için hangi yöntemler kullanılıyor?” Şüpheli yaklaşımları tanımlamak, çevrimiçi grafiklerin ve diğer veri kaynaklarının doğruluğunu değerlendirmek, bu süreçte kazanılan becerilerden bazılarıdır.
Dijital okuryazarlık sürecinde, bireyler aynı zamanda içerikte temsil edilen veya eksik olan bakış açılarını, yaşam tarzlarını ve değerleri sorgulamaktadırlar. Dijital içeriği etkili bir şekilde bulmanın ve tüketmenin bir parçası, gerçekleri yanıltıcı bilgilerden ne kadar iyi ayırabileceklerini ve güvenilir kaynakları belirleyebileceklerini belirlemeye odaklanır.(yapıkredi blog)
Dijital Okuryazarlık nasıl geliştirilebilir?
Dijital okuryazarlık alanında ilerleme, temel olarak kişisel gelişimle sağlanabilir. Çevrimiçi kurslar, seminerler ve eğitim videoları aracılığıyla dijital okuryazarlık becerilerinizi geliştirebilirsiniz. İnternet üzerinden erişebileceğiniz kaynaklar ve özel kurslar sayesinde dijital konulardaki eksikliklerinizi kolayca giderebilirsiniz. Dijital teknolojilere günlük yaşamınızda daha fazla yer vererek, pratik yapma sürenizi artırabilirsiniz. Bilgisayar programlarıyla projeler oluşturmak veya internet kaynaklarından bilgi araştırması yapmak, pratik açıdan size yardımcı olabilir. Güvenli internet kullanımı konusundaki bilgi düzeyinizi artırarak, şifre ve parola kullanımında güvenlik standartlarına tam uyum sağlamak da becerilerinizi geliştirmenize yardımcı olabilir. Son olarak, eleştirel düşünme becerisi ile dijital ortamı daha doğru ve güvenli bir şekilde kullanabileceğinizi unutmamalı ve kaynakları tarama ve eleştirel yaklaşım gibi konulara odaklanmalısınız.(haliç edu)
Dijital Okuryazarlık Aşamaları ?
Dijital okuryazarlığı etkili bir şekilde analiz etmek için adımlara ayırarak ilerlemek, doğru ve pratik bir yaklaşımı temsil eder. Bu bağlamda dijital okuryazarlık, aşağıdaki 3 aşamada ele alınabilir:
1- Doğru Kullanım
Teknolojik cihazların sürekli olarak gelişmesiyle birlikte, mevcut cihazların özellikleri de sürekli olarak güncellenmektedir. Bu noktada, bilgisayarlar, telefonlar ve diğer akıllı cihazların doğru bir şekilde kullanılması ve dijital bilgilerin güncel tutulması büyük önem taşır. Teknolojinin sunduğu her türlü donanıma hakim olmak, e-posta kullanımından web tarayıcılarına, bulut bilişiminden veri işlemeye kadar geniş bir yelpazede yetkinlik kazanmak, dijital okuryazarlığın doğru kullanım aşamasını oluşturur.
2- Anlama
Dijital dünyada istediğimiz her şeyi yapabilmenin temel adımı doğru kullanımdır, ancak en kritik adım anlamadır. Dijital medyada süreçleri analiz edebilme, bilgiye erişim süreçlerini izleme ve eleştirel değerlendirme yapabilme yetenekleri, anlama aşamasıyla ilgilidir. Anlama sürecinde bilgileri doğru bir şekilde analiz edebilir ve işe yarayan/yaramayan bilgileri ayırabiliriz.
3- Üretim ve Paylaşım
Dijital okuryazarlık sürecinin etkileşimli bir şekilde ilerlemesi ve öğrenme/öğretme döngüsünün devam etmesi için üretim şarttır. Teknolojik cihazları doğru bir şekilde kullanan ve anlayan bireyler, ardından üretim aşamasında yer alabilirler. Blog yazmak, sosyal medyada içerik oluşturmak, videolar üretmek ve paylaşmak, dijital okuryazarlık sürecinde önemli bir yer tutar.(iş bankası blog)
Uluslararası Eğitim Teknolojileri Topluluğu (ISTE) dijital okuryazarlık kriterlerini altı standart etrafında belirlemiştir.
1.Yaratıcılık ve yenilik
2. İletişim ve iş birliği
3. Araştırma ve bilgi akıcılığı
4. Eleştirel düşünme
5. Problem çözme ve karar verme
6. Dijital vatandaşlık ve teknoloji operasyonları ve kavramları(siberay)
Dijital Okuryazarlığın Temel Unsurları
- Dijital Ortam Ağa Bağlıdır
Geleneksel medyanın aksine, dijital medyada tek yönlü bir bağlantı yoktur. Geleneksel medyada içerik yalnızca tek bir kaynaktan sağlanırken, dijital medyada herkes birbirine bağlıdır. Herkes içerik yayınlayabilir ve izleyici bulabilir. Bu durum, katılımın engellerinin geleneksel medyadan daha düşük olduğu anlamına gelir.
- Dijital Medya Kalıcı, Aranabilir ve Paylaşılabilir
Dijital içerik kalıcıdır, aranabilir ve paylaşılabilir. Bu içeriğin çoğu, kopyalanabilir ve neredeyse her zaman platformun sunucularında saklanır. Paylaşılan içerik bile (örneğin, Snapchat fotoğrafları gibi) kopyalanabilir ve yayılabilir.
- Dijital Medyanın Bilinmeyen ve Beklenmedik İzleyicileri Vardır
Dijital medya ağ bağlantılı ve paylaşılabilir olduğundan, çevrimiçi paylaştıklarınız, beklenmeyen kişiler tarafından görülebilir.
- Dijital Medya Deneyimleri Gerçektir Ancak Her Zaman Gerçek Hissettirmez
Dijital medya etkileşimli olduğundan, genellikle çevrimiçi olaylara gerçekmiş gibi yanıt veririz. Ancak, bu deneyimlerin gerçek dünyadaki hissiyatını tam olarak yansıtmayabilir.
- Dijital Medyayı Kullanırken Tepkilerimiz, Yaratıcılarının Önyargılarını ve Platformların Mimarisinden Etkilenir
Bir ortamın biçimi, bir metni nasıl okuduğumuzu veya deneyimlediğimizi etkiler. Dijital medya, kullanıcı ara yüzü üzerinden içeriği nasıl teslim ettiğini belirleyen algoritmalara kadar birçok faktörden etkilenir.
6. Çocuklar ve Dijital Okuryazarlık
Çocuklar, dijital okuryazarlık konusunda büyük avantaja sahiptirler. Bu bağlantılı dünyada, çocuklar erken yaşlardan itibaren dijital becerileri öğrenirler. Bu beceriler, ilerleyen yaşamlarında sınıf ve iş dünyasında önemli bir rol oynar. Çocuklar için dijital okuryazarlık, kariyerlerinde neredeyse her sektörde gereklidir.(siberay)
Dijital okuryazarlık araştırmacıları, insanların dijital teknolojileri kullanırken bilgiyi bulma, kullanma, özetleme, değerlendirme, yaratma ve iletişim kurma gibi birçok konuyu incelerler. Bu araştırmalar, bilgisayar donanımı, cep telefonları, mobil cihazlar, web aramaları ve internet uygulamaları gibi geniş bir donanım platformunu kapsar. Dijital okuryazarlığının araştırılması, insanların sadece bilgisayarları nasıl kullanmayı öğrendikleriyle ilgili değil, aynı zamanda dijital dünyada nasıl etkileşimde bulundukları ve bilgiyi nasıl yönetip paylaştıklarıyla da ilgilidir.
Melisa Atay-210611043 Yeni Medya ve İletişim (N.Ö)
Kaynakça:
wikipedia-https://tr.wikipedia.org/wiki/Dijital_okuryazarl%C4%B1k
siberay-https://www.siberay.com/dijital-okuryazarlik
iş bankası-https://www.isbank.com.tr/blog/dijital-okuryazarlik
haliç edu-https://halic.edu.tr/tr/haberler/dijital-okuryazarlik-nedir
Dört Nokta Haberler 